Reis door de tijd

Reisverhaal van 26 april 2022 - dag 1

Het is 08.21 uur en de trein waarin ik zit, verlaat net Utrecht CS in de richting van Rotterdam. Gistermorgen ontving ik al een bericht van Brussels AirLines dat de geplande vlucht twee uur later zou vertrekken: in plaats van 12.15 uur vlieg ik om 14.15 uur naar Banjul, de hoofdstad van Gambia. Dus ik hoefde niet de eerste trein vanuit Hoogeveen te pakken. Ik kon een uurtje langer liggen en de wekker ging om 05.30 uur, zodat ik de trein van 06.47 uur kon halen. Het is druk in de trein: jongeren die met studieboeken en laptops in de weer zijn, mensen die naar hun werk gaan, een mevrouw met haar teckeltje op schoot dat met zijn neus tegen het raam zit. Hij is een van de weinigen trouwens. De meeste mensen zitten met een scherm voor hun neus: laptop, iPad, telefoon. Maar gelukkig is het hondje niet de enige die aan het raam geplakt zit. Ook ik zit naar de langstrekkende weilanden, dorpen en steden te kijken. Wat is Nederland (goed) georganiseerd hè?! Weilanden ingedeeld met hekken, palen en draad. Dorpen en steden met woonwijken, geasfalteerde wegen met straatnaamborden, automatische wegbewijzering en straatverlichting. Simpele dingen die we heel gewoon vinden, zo gewoon dat we het eigenlijk niet meer zien, laat staan dat we ons erover verbazen of verwonderen. Gek idee dat ik vanavond laat in een auto zit en over een stuk asfalt rijd om dat vervolgens te verlaten bij de tigste zandweg links om in Madiana te komen. De enige lichten zijn dan die van de auto. Straatnaamborden en wegbewijzering zijn er niet. In Gambia moet je dus wel goed kijken naar de omgeving als je je weg wil vinden. Je zoekt opvallende omgevingskenmerken die je goed kan onthouden om te weten waar je links of rechts moet. Maar goed dat ik niet hoef te rijden. Ik zal wel met m’n neus tegen het raam zitten om Gambia (in het donker) te zien en te ruiken ;-)

Tijd: 11.20 uurLocatie: Brussel Airport Zaventem

Status: koffer ingecheckt en cappuccino drinkend

Wat een perfecte treinverbinding is dit, zeg! Je stapt om kwart voor zeven in Hoogeveen in de trein en kwart voor elf ben je op de luchthaven. Je gaat met een aantal roltrappen omhoog (als ze werken, want ik heb me aan de eerste drie trappen een breuk gesjouwd aan mijn veel te zware koffer van 24 kilo) en dan sta je midden in het zenuwcentrum van een vliegveld: mensen met koffers, tassen en karren, huilende, vermoeide kinderen die door een ouder meegesleept worden, rennende bijna-te-laat-komers en personeel van Brussels AirLines dat een aantal Afrikaanse mannen duidelijk maakt dat zij nog 7 minuten hebben om in te checken. Ze rennen voor de mannen uit, hun hoofden net zo rood als het uniform dat ze dragen, stress alom! En dat die mannen dan geen stap harder lopen. Heerlijk! Het wordt tijd dat ik mijn koffer kwijtraak, cappuccino haal en ga zitten kijken naar al die mensen en ondertussen dit verhaal op papier zet. Laptop open, telefoon nog even aan de stroom en ondertussen luister ik naar Radio 2 waar ze de Koninklijke 500 draaien in de aanloop naar Koningsdag. Wat een luxe!

Kwart over twee vliegen werd eerst een half uur later vanwege een “mankement dat gerepareerd moest worden, maar maakt u zich geen zorgen het is veilig en goed” om vervolgens na dat half uur af te kondigen dat “het nog even wachten is, omdat het laden nog wat meer tijd vraagt. U stelt het vast op prijs dat we al uw bagage meenemen, dus nog even geduld”. Inmiddels is het 18.48 uur en duurt het nog twee uur en een kwartier voordat we landen op Dakar, Senegal om daarna door te vliegen naar Banjul.

Vliegen met Brussels AirLines is een voortzetting van de luxe die ik ervoer bij de cappuccino van vanmorgen. Ik heb een plek aan het raam, ter hoogte van de rechtervleugel en heb niemand naast me. Twee stoelen voor mij alleen. In de stoel voor mij zit een scherm waar films, muziek en spelletjes opstaan, in alle talen en voor alle leeftijden. Je kan er zelfs de bemanning mee oproepen (nou ja, de steward(es) dan he?! De piloot jammer genoeg niet ;-)). Ze komen eten en drinken brengen en de warme maaltijd was best oké. 

Zo’n tijd in een vliegtuig geeft me wel de tijd om wat weetjes te delen over Gambia. Wist je dat Gambia het kleinste land is van het Afrikaanse vasteland (11.295 km2)? Gambia is ongeveer een derde van Nederland qua oppervlakte. Van oost naar west is het 320 km en van noord naar zuid wisselt de breedte tussen de 20 en 50 km: aan de westzijde het breedst en in de binnenlanden het smalst. Als je de ligging van het land bekijkt dan zie je dat Senegal er helemaal omheen ligt en het valt op dat de landsgrenzen nogal bijzonder zijn: aan de kust strak recht en dan in de binnenlanden zijn de landsgrenzen in wolkvorm.

De rivier The Gambia stroomt midden door het land. Halverwege de 15e eeuw kwamen de Portugezen om aan de westkust van Afrika handel te bedrijven in goud en Arabische gom en in het begin van de 16e eeuw kamen de Hollanders om zich er mee te bemoeien en de Portugezen te verdrijven. Daarna kwamen de Fransen en de Engelsen om de Hollanders daar weer weg te bonjouren. De Fransen zaten wat noordelijker dan de Engelsen en die laatsten vestigden zich bij James Island, een eindje stroomopwaarts in The Gambia River. Er bleef in de twee eeuwen daarna een hoop gedonder, gedoe en getouwtrek tussen de Fransen, Engelsen en Hollanders. Wat ze gemeen hadden was de interesse in de slavenhandel. In de 19e eeuw stichtten de Britten Banjul en Georgetown en de Fransen o.a. Dakar. De Engelsen en Fransen lagen in de eerste 50 jaar van die eeuw met elkaar overhoop m.n. over de slavernij, omdat de Engelsen in 1809 de slavernij afschaften en de Fransen pas in 1848. Ze vlogen elkaar dus regelmatig in de haren in die tijd. Ze waren trouwens niet de enigen, want ook o.a. Duitsland en België kwamen landjepik doen in Afrika. Uiteindelijk in 1889 besloten de Fransen die Senegal ‘bezaten’ en de Engelsen die zich Gambia hadden toegeëigend, dat er landsgrenzen tussen die twee moesten komen. Tja, hoe bepaal je dat nu eerlijk… simpel: door een kanonschot! De Engelsen stonden op een aantal plekken aan de oever van de rivier en schoten een aantal kanonskogels diverse kanten op. Daar waar de kogel neerkwam, werd een grens getrokken. Zo zijn dus die grenzen in ‘wolkvorm’ in de binnenlanden tot stand gekomen. En niet onbelangrijk: nu weet je dus ook dat een kanon in die tijd een reikwijdte had van 15-20 km.

Bron: Gambia en Senegal van Guido Derksen, uitgeverij Dominicus. 

Met dank aan E.T. die het boek aan mij cadeau deed.

En terwijl ik dit nu probeer te publiceren (het internet is niet altijd werkend en gisteravond laat lukte het niet) is het vroeg in de ochtend in Gambia. Ik ben wakker geworden van een kakofonie van de moskee die oproept tot gebed, diverse vogels die heel veel lawaai maken en ezels die balken. Dag twee is begonnen.