Rijkdom en geluk

Een middag balans opmaken heeft me goed gedaan. De emotionele weegschaal is weer mooi in balans. Toch was het gisteren in een ander opzicht niet een balansdag. ’s Avonds kwam Alhagy mij een bord overheerlijk eten brengen dat Yasin had gemaakt. Toen ik hem vroeg wat het was, vertelde hij mij dat het gerecht gemaakt was met de oesters van de dag ervoor! Hoe gaaf is dat?! Ik heb gesmuld en na een uurtje kwam Alhagy het lege, schone bord weer ophalen. Hij bracht gelijk de tapalapa mee die ’s middags was afgeleverd en vertelde dat er die middag iemand aan de poort was geweest die deze speciale tapalapa voor mij kwam brengen. Het was een van de mannen uit de bakkerij van die middag! Ze hadden speciaal voor mij een tapalapa gemaakt die twee keer zo groot is als een normale tapalapa!

Nadat ik de helft van de tapalapa als ontbijt opgegeten heb, pak ik nog een bak koffie en ga in het zonnetje tegen de schuur aan zitten. Ik lees een stuk op de NOS-app over Elon Musk, die man die twitter overgenomen heeft en aandelen heeft in Tesla. Musk is 50 jaar, komt uit Zuid-Afrika, is drie keer gescheiden en heeft 8 kinderen. Hij zegt over zichzelf dat hij slecht alleen kan zijn. Musk is de rijkste mens ter wereld. Ik vraag me af: al het geld van de wereld hebben, steenrijk zijn, maar zal hij ook gelukkig zijn? Wat is rijkdom in zijn ogen en wat is rijkdom in die van jou of mij?

We rijden naar de markt in Madiana waar ook de shop zit waar ze, na ons bezoek van gisteren, geen zakken rijst van 25 kilo meer hadden. De eigenaar had ons gezegd dat hij wel nieuwe kon regelen als we nog terugkwamen. Maar toen we er vanmorgen stonden, had hij geen zakken van 25 kilo, dus reden we door naar Tujereng om 10 zakken in te slaan. Ik mocht welgeteld 1 zak dragen, daarna sleepte de eigenaar me zo ongeveer naar binnen om de mannen het zware werk te laten doen. 

Als snel zien we een oudere vrouw zitten op de veranda van haar eenvoudige huisje. We stoppen, brengen een zak rijst en zien haar gezicht opengaan en stralen als ze begint te bidden. Ik maak van haar een foto, laat het haar zien en zij blijft mijn hand maar vasthouden en bidden, bedanken en wensen uitspreken. “Amen, amen, amen”, is wat Alhagy steeds als antwoord geef, dus doe ik dat ook maar. Ik lach er wat bedreten bij, ik voel me toch wat ongemakkelijk. 

Iets verderop zijn vier vrouwen in de brandende zon bezig met hout hakken. We stoppen, laden vier zakken uit en een van de vrouwen legt uit dat het zwaar werk is. Zeker nu in ramadantijd. Ze maakt me met gebaren duidelijk dat ze hard werkt en haar man veel slaapt en thuis is. Tja, ik neem aan dat haar man straks niet kookt als ze thuiskomt na een dag hard werken in de brandende zon. Ik kan wel verzinnen wie dat wel ‘moet’ doen. 

Als je zoveel zakken rijst uitdeelt op een dag (30 stuks gisteren en vandaag iets meer) dan onthoud ik niet precies meer alles van elke compound en ik weet ook niet meer precies wanneer ‘the car empty’ was maar goed… ergens vandaag kwamen we in een heel klein gemeenschapje van zeer eenvoudige, in slechte staat verkerende huizen. Drie verschillende families die vlakbij elkaar woonden. Al bij de eerste compound komt een zeer jonge moeder naar buiten met een baby op de arm.

De vader komt ook tevoorschijn. Hij is zeker 25 jaar ouder dan zij is. Zij heeft haar tandvlees helemaal blauw getatoeëerd. Dat is een gebruik dat vooral ‘vroeger’ veel voorkwam, maar blijkbaar gebeurt het nu nog. Ook haar buurvrouw heeft blauw rond haar mond, maar dan aan de buitenkant. Als we de zak rijst neerzetten kan de vrouw niet stoppen met lachen en de man blijft zijn handen in elkaar geslagen boven zijn hoofd houden, zo dankbaar zijn ze.

De laatste dame in deze kleine gemeenschap staat de was te doen. Ze kijkt verbaasd als we haar een zak rijst neerzetten. Alhagy laat me de keuken zien. Ik stap naar binnen. Allemachtig, wat een klein hok. Hier brandt dus urenlang een vuur en daar staan de pannen en potten op. Maar de vrouw die kookt moet er ook bij natuurlijk. Wat zal het bloedheet zijn daar! En dan al die rook! Dat kan niet gezond zijn!!

Via allerlei binnenwegen, waarvan Alhagy niet eens wist dat ze bestonden en waar ze ons naar toe leiden, bereiken we ineens asfalt. We zijn in Sanyang. Hier zijn weer nieuwe shops te vinden die ons van rijst kunnen voorzien, mooi! Vlakbij verkoopt een vrouw haar pinda’s. Blijkbaar gaan de zaken nog niet zo goed. Ze ligt te slapen. Ik besluit een paar zakjes te kopen en geen wisselgeld aan te nemen. Zo, kan ze gerust verder slapen. 

We komen in een gebied waar veel christenen wonen. Dat is gelijk duidelijk aangezien er varkens rondlopen. Die vind je niet bij moslims natuurlijk. Ongeveer 15 % van de Gambiaanse bevolking is christen. We zien dat er heel veel cashewbomen staan en het is cashewtijd. Er wordt hard gewerkt in deze regio. De vrucht van de cashew persen ze en het sap laten ze een aantal dagen staan totdat het een heel sterke likeur is geworden. Per vrucht groeit er maar één cashewnoot. Die noten moeten eerst gedroogd worden, voordat ze verkocht kunnen worden aan de fabriek waar ze verwerkt en geëxporteerd worden. 

Ergens verderop ziet Alhagy nog wat huizen die wel rijst kunnen gebruiken. We stoppen en er rennen vier kinderen op me af. Ik word direct platgeknuffeld door deze vier dames. Als de moeder aan komt lopen kijkt ze verbaasd naar wat er gaande is. Ze vraagt Alhagy wie hem gestuurd heeft. Het kan toch niet zo zijn dat ze ‘zomaar van twee vreemden’ een zak rijst krijgt? Als we de auto iets verderop keren en we opnieuw langsrijden zwaaien we naar elkaar. Twee meisjes blijven ‘Thank you!’ roepen. Ik zeg tegen Alhagy dat ik nog nooit kinderen in Nederland zo blij heb gezien als iemand ze een pak rijst gaf. We moeten allebei hard lachen: wat een verschillende werelden zijn het toch!

Op een andere compound zien we niemand buiten maar de deur is open, dus roept Alhagy wat naar binnen. Een vrouw binnen vraagt wie er aan de deur is. Alhagy maakt duidelijk dat ze ons niet kent maar dat we ‘goed volk’ zijn. Als de vrouw naar buiten komt, worden haar ogen groot als we de zak rijst neerzetten. Als ze begrijpt dat het een cadeau uit Nederland is, vraagt ze Alhagy waarom we dan bij haar komen, terwijl we haar niet kennen. Ja, eh… gewoon, omdat het kan!

Op de terugweg naar Madiana gaan we langs twee lokale shops om een paar grote zakken rijst te halen (50 kilo) en olie en suiker. Ik heb een paar speciale opdrachten meegekregen van een aantal van jullie. Eén van de opdrachten kwam van Marije en Jannike. Zij zouden in eerste instantie mee op deze reis en hebben ook veel sponsorgeld opgehaald. Zij hebben in Madiana gewerkt op het lokale schooltje vlakbij de compound waar ik nu verblijf. De kinderen eten op school dus is rijst, olie en suiker zeer welkom. Aangezien het hier vakantie is, is de school dicht dus brengen we het cadeau bij Solomon thuis. Zijn dank is groot zoals je ziet op de foto’s.

De lokale ondernemers hebben goede business gedaan vandaag. Ik denk opnieuw aan Elon Musk. Ik vermoed dat ik vandaag mensen heb gezien en gesproken die rijker en gelukkiger zijn dan hij is.  Amen!