Het einde en een nieuw begin

Het einde van deze vakantieweek is al in zicht, net als het einde van de ramadan trouwens. Ik heb van de week al een paar keer gevraagd wanneer dat nu precies is. Het antwoord was elke keer vaag: ‘twee tot drie dagen’, ‘ik denk morgen, maar misschien ook de dag erna’. Ik merkte dat ik dat gek vond. Als ze mij vragen wanneer het hemelvaartsdag is dan zeg ik toch ook niet over 24, 25 of 26 dagen, maar het kan ook de 27e dag zijn vanaf nu. Dus ik heb maar eens even doorgevraagd gisteren bij Alhagy. Hoe zit dat nu? De feestdag Koriteh kennen wij als suikerfeest en valt op de 29e of 30e dag nadat het vasten begonnen is. Welke dag het wordt, de 29e of de 30e dag, is afhankelijk van de maan. Ah, kijk! Daar zit de vaagheid dus in. Toen ik vroeg wanneer hij het dan zeker wist (ik moest tenslotte wel plannen maken voor vandaag, morgen en dinsdag, zoals het een echte westerlinge betaamt) zei hij dat het die avond was, want: “Als het morgen (vandaag dus) niet is, dan is het maandag. Dat kan niet anders.” 

Ik vind het maar ingewikkeld als westerling die graag mag plannen, touwtjes in handen heeft en graag de laatste dagen van haar vakantie wil weten waar ze aan toe is… maar inmiddels weet ik het. Vandaag was het niet Koriteh, dus zal het morgen wel zijn ;-)

Dat hield ook automatisch in dat we vandaag de laatste zakken rijst zouden uitdelen, want morgen is het dus Koriteh en blijven we feestend op de compound en dinsdag wil ik graag een dagje naar het strand, omdat ik ’s avonds terugvlieg naar Nederland. Hoe morgen eruit gaat zien? Ik heb geen idee en dat is best lastig voor de westerling die ik hierboven al omschreef, maar goed…. Ik laat het over me heen komen en zal mijn mooiste jurk aandoen. 

Als we de eerste zakken rijst willen halen opent de buurman net zijn fietsenzaak. Zijn dag begint net. Je kunt hier van alles halen. Van ‘nieuwe’ fietsen tot onderdelen en hij voert ook reparaties uit. We laden de kofferbak vol en gaan op pad. 

Op de eerste compound waar we stoppen wil de vrouw des huizes net vertrekken. Als we de zak rijst neerzetten moeten we wachten tot haar man van achter het huis aan komt lopen. Ze roept hem meerdere keren. Als de man de hoek omkomt heeft hij een mango in de hand. Het eerste wat hij zegt is dat hij niet aan het vasten is omdat hij lichamelijk niet in orde is. Als hij de zak rijst ziet, valt hij op zijn knieën en dankt God voor dit cadeau, roept verschillende gebeden en wensen naar ons en naar de hemel en wij prevelen ‘amen’ na elke wens. Ik stap slikkend tegen de tranen de auto in. Als dit het begin is van de dag, want brengt de rest dan nog? Ik zit zo met m’n emotionele hoofd in de auto dat ik niet eens in de gaten heb dat Alhagy bij de schuinoverburen staat om rijst te brengen. Kop erbij El, die auto uit!

Verderop zie ik opnieuw de grote tegenstelling tussen arm en rijk. In de ‘schaduw’ van de villa brengen we een zak rijst bij de buren. 

Als we ergens rijst uitdelen en er zijn niet al te veel kinderen in de buurt deel ik ‘minties’ uit. Zo ook bij deze kinderen. Ze zijn alleen thuis begrijpen we. Moeder is naar de markt of zo. We laten een zak rijst achter. Die kids genieten zichtbaar van de snoepjes. Ze vinden een ‘toubab’ in de buurt blijkbaar helemaal het einde! Ze zwaaien heftig als we weggaan: op naar de overbuurman die ook een zak rijst krijgt.

Als we naar zijn huisje lopen en ons melden, hoort Alhagy de man zeggen dat hij binnen moet komen omdat hij op bed ligt. We stappen naar binnen. Ik zie de man op een matras, gevuld met een soort gras, op de grond zitten. Hij mist zijn linker onderbeen en er liggen krukken naast hem. Diabetes is de diagnose (geweest) en daardoor is zijn been afgezet. En als deze man al werkte, dan was deze ziekte voor hem het einde van dat tijdperk. Er blijft weinig anders over dan bedelen. 

Met een opnieuw volgeladen auto delen we her en der wat zakken uit. Het zijn echte flitsbezoeken: uit de auto, we pakken allebei een zak rijst en lopen een compound op om vervolgens weer te vertrekken. We laten mensen soms verbijsterd achter. Mensen prevelen gebeden, anderen lachen en dansen. Zo ook een oude vrouw. Zij zit met de rug naar ons toe als we aan komen lopen en reageert niet. Zou ze doof zijn? Als Alhagy een stem opzet, kijkt ze om. Ze groet ons en als we de zak rijst neerzetten, begint ze te lachen en te dansen met haar bovenlijf. Opstaan lukt niet, maar dansen kan ze zittend erg goed! Voor haar is deze zak rijst helemaal het einde (!) … of een nieuw begin…

Verderop komen we bij een huisje dat overduidelijk op instorten staat. Er is alleen niemand thuis. We besluiten de grote verrassingstruc uit te halen en laten een zak rijst achter op een bankje dat de deur blokkeert. Ik wil die gezichten wel eens zien als ze thuiskomen! Kon ik maar achter een baobabboom blijven wachten en stiekem meekijken. Maar helaas, daar kan ik niet op wachten, het sponsorgeld moet op! De bodem van de portemonnee is in zicht.

We brengen de ouders van Yasin een bezoek en treffen daar een grote verrassing aan. Gisteravond vertelde Alhagy nog dat de zus van Yasin (Nyima) getrouwd is en binnenkort moet bevallen. Alhagy wist nog van niks, maar gisteren is de kleine al geboren. Zij staat aan het begin van haar leven en haar leven begint hier, in Gambia. Over een week krijgt ze een naam en volgens een tante van Alhagy gaan ze haar vernoemen naar mij. Toen ze me vroeg hoe ik heet, moest ze lachen… ik denk niet dat er straks een kind rondloopt dat Ellen heet. Trouwens: mijn naam is al eens gegeven aan een geit…

Op de terugweg tel ik het laatste geld. We kunnen nog 9 zakken kopen en op de terugweg naar Madiana uitdelen. Dan is het echt op. Morgen is Koriteh. Ik ben benieuwd naar welke mooie kapsels er onder de (bad)mutsjes vandaan komen, want dat de voorbereidingen in volle gang zijn, dat is wel duidelijk. Morgen is voor de moslims dus het einde van de vastentijd en het begin van een nieuwe periode.

Jullie zijn natuurlijk benieuwd naar de hoeveelheid rijst die uitgedeeld is. Daarvoor moet je nog even geduld hebben… ik ga het vanavond uitrekenen en dan laat ik jullie het natuurlijk weten in de verslagen van de komende dagen. Ik weet nu al het ik het ‘helemaal het einde vind’ dat jullie zoveel geld hebben gegeven, dat je iets hebt willen betekenen voor mensen die je niet kent en die ook nog eens ver weg wonen. Voor deze mensen heb jij verandering gebracht, een lichtpuntje, een sprankje hoop. Je hebt verschil gemaakt. Daar waar het einde in zicht is, is altijd een nieuw begin.